Als het opvallende veg! van Hugh Fearnley-Whittingstall voor je ligt, zijn er grofweg 2 mogelijke reacties: blij zijn omdat dit boek enthousiast en vastbesloten lijkt om je erg lekkere vegetarische gerechten aan te bieden. Of het stilletjes uitschreeuwen omdat het boek radicaal vegetarisch lijkt en je alle genot van vlees wil ontnemen.
Hij zal niet afkeurend in je potten kijken als je een stukje kip klaarmaakt. Dat doet hij namelijk zelf ook wel eens.
Wees gerust: het kookboek heeft de eerste bedoeling. Het is een groentekookboek*, geschreven door een omnivoor**. Een interessant perspectief dus, dat zowel vegetariër, veganist als omnivoor kan bekoren: het is namelijk allesbehalve de bedoeling van de auteur om te preken of om de lezer te overtuigen een fundamentalistische vegetariër te worden. Wel wil hij iedereen laten kennismaken met de mogelijkheden en iedereen die wel eens in een pot roert, bewust maken van wat hij koopt, klaarmaakt en eet. Hij wil zeker de voordelen van meer groente en minder vlees overbrengen, maar zal niet afkeurend in je potten kijken als je een stukje kip klaarmaakt. Dat doet hij namelijk zelf ook wel eens.
* veg! staat – waarschijnlijk – voor vegetables … ** … en niet voor vegetarian.
3 redenen om dit boek te schrijven
Waarom schreef hij dit boek dan? Waarom nam hij de moeite om buiten zijn comfortzone te treden en deze nieuwe keuken te ontdekken? Wel, daar had hij 3 redenen voor. Dé 3 redenen die zo ongeveer elke geïnformeerde vegetariër – en selectieve omnivoor – heeft voor zijn voedingskeuze: de planeet, de dieren en de mens. Of beter gezegd: hun welzijn.
Hij vindt vleesfabrieken gewoonweg fout en is een grote voorstander van ethisch geproduceerd vlees.
In zijn inleiding haalt hij die 3 elementen kort aan. Aan de voordelen voor onze planeet maakt hij niet veel woorden vuil, die lijken hem vanzelfsprekend. Vleesfabrieken en uitgeroeide voedselbronnen zeggen volgens hem al genoeg. Over het welzijn van dieren zegt hij iets meer: hij gelooft niet dat de wereld beter wordt als er nog meer kippenfokkerijen of intensieve varkenshouderijen komen. Hij vindt vleesfabrieken gewoonweg fout en is een grote voorstander van ethisch geproduceerd vlees.
Vraag jezelf af of jij, dan wel iemand die je kent, het gevaar loopt te véél groente te eten.
Over de voordelen voor de mens weidt hij ook niet erg uit, maar die haalt hij wel vaker aan. Ze lijken zijn meest directe en ontegensprekelijke argument. Een duidelijk voorbeeld lees je in de inleiding: Vraag jezelf af of jij, dan wel iemand die je kent, het gevaar loopt te véél groente te eten. Allergieën en bijzondere diëten daargelaten, heeft hij natuurlijk wel een punt.
4 vooroordelen over vegetarisch koken
Hoe vastberaden of overtuigd de auteur zelf ook is, toch stuit hij – zelfs als (selectieve) omnivoor – nog vaak op onbegrip en vooroordelen. Een salade, bijvoorbeeld, wordt vaak als decoratie naar de rand van het bord verbannen en heeft de reputatie niet vullend te zijn.
Het meest frustrerende vooroordeel voor vegetariërs is misschien wel dat een maaltijd die op groente gebaseerd is, niet ‘echt’ zou zijn.
Ook dat vegetarische gerechten smakeloos zouden zijn, is volgens de auteur een veelgehoord argument. Het meest frustrerende vooroordeel voor vegetariërs is misschien wel dat een maaltijd die op groente gebaseerd is, niet ‘echt’ zou zijn. Je maaltijd zou niet compleet zijn zonder vlees en zeker een feestmaal zonder vlees is echt not done.
Eigenlijk word je als persoon – of als kok – niet méér serieus genomen dan je maaltijd. Andere koks kijken schaamteloos neer op je bord vol groente of grappen dat ze hun kinderen zouden neerschieten als ze vegetariër zouden willen worden.
Een laatste vooroordeel is misschien wel het belangrijkste. Volwassenen zullen het waarschijnlijk niet graag toegeven: ze menen dat vegetarische maaltijden niet ‘leuk’ zijn. Je laat je zintuigen in de kou staan, krijgt alleen slappe sla op je bord en voelt je tekort gedaan zonder die lap vlees. Een gebrek aan comfortfood (of aan kookkunsten) dus. Het zijn vooroordelen die de gemiddelde vegetariër waarschijnlijk maar al te bekend in de oren klinken. Gelukkig heeft Fearnly-Whittingstall daar vanuit zijn bijzondere perspectief een antwoord op.
Payback time: groenten zijn niet minderwaardig
Het enthousiasme en de gedrevenheid van deze kok heeft iets weg van een wraakactie. Hij wil koste wat het kost bewijzen dat a. er niets minderwaardigs is aan een op groente gebaseerde maaltijd en b. hij geen minderwaardige kok is door zich aan de kant van de vegetariërs te scharen. Gezellig eigenlijk, zo’n solidaire omnivoor. Zeker omdat zijn antwoorden op de – intussen afgezaagde – vooroordelen ook echt nuttig, realistisch én lekker zijn.
Gezellig eigenlijk, zo’n solidaire omnivoor.
Een vegetarische maaltijd die niet vullend zou zijn? Daar heeft hij zijn hoofdstuk Comfortfood of Troosteten & feestjes voor. Hij zegt zelf schoorvoetend dat het de meer ‘vleesachtige’ gerechten in het boek zijn. Soufflé van spinazie, penne en kaas – als dat niet comfy, hartwarmend en buikvullend klinkt?
Het vooroordeel van de smakeloze maaltijd beantwoordt hij met een verrassende vraag: Hoe vaak [is] die heerlijke gegratineerde aardappel en knolselderij, of zelfs die perfecte aardappel uit de oven of zachte, zoete pastinaak, het lekkerste onderdeel op je bord?
Het vraagt wat eerlijke reflectie, maar je kunt er niet omheen dat dat stuk vlees of vis vaker dan je zou willen inderdaad niet het lekkerste onderdeel op je bord is. Wat als je het bord dan gewoon zou vullen met meer van dat lekkers? Dat klinkt toch behoorlijk ‘echt’ en ‘leuk’, lijkt me? Zolang er genoeg variatie is en de onderdelen op de juiste manier zijn klaargemaakt, wordt het moeilijk om er iets op aan te merken. En vergeet ook de presentatie niet: plakjes venkel met een lekkere dressing klinken al een stuk lekkerder (en leuker!) dan in een venkelknol bijten. De man heeft – opnieuw – een punt …
Aan de slag
Als je na deze planeet-/dieren-/en mensenliefde en de ontkrachte vooroordelen nog niet overtuigd bent, blijven slechts 2 oplossingen over. Het boek in de kachel gooien en je blijven ergeren aan die naïeve en hongerige geitenwollensokken of eens door de recepten bladeren en merken dat ze er toch écht wel goed uitzien.
Merk op hoe groente wel degelijk een volwaardige hoofdrol kan spelen op je bord.
Serveer er desnoods een klein stukje ‘verantwoord vlees’ bij, maar merk op hoe groente wel degelijk een volwaardige hoofdrol kan spelen op je bord. En hoe je eigenlijk, onverwachts, aangenaam verrast kunt worden. Dat die geitenwollensokken eigenlijk, onverwachts, weten wat ze met groenten moeten doen om ze lekker te maken. Eat your veggies, maar doe het met plezier.
3 redenen waarom je dit boek moet lezen
- Ontdek de voordelen van groenten en eet moeiteloos gezonder op een lekkere en leuke manier
- Leer stilstaan bij wat je koopt, klaarmaakt en eet, maar maak je eigen keuzes
- Geniet van originele recepten die lekker én laagdrempelig zijn!
Hugh FEARNLEY-WHITTINGSTALL, veg!, Gottmer Uitgevers Groep, Haarlem, 2012, 416 blz, € 24,95. Dit artikel maakt deel uit van het dossier ‘Dagen Zonder Vlees’. Wil je ook de andere artikels lezen? Klik dan hier…
Tekst: Hanne Vandenbroeck
