De kans dat je gravin Alveradis von Molbach kent, is uiterst klein. Ook voor ons was ze een nobele (!) onbekende. Tot we bij een wandeling in de Rureifel in de buurt van het dorp Obermaubach op een kapel met gedenksteen stootten. Ontdek een middeleeuws verhaal van partnergeweld en vrouwelijke solidariteit!
In 1155 wordt Alveradis als enige dochter van graaf Albrecht von Molbach en gravin Aleidis in de oude burcht van Molbach geboren. Ze behoort tot het geslacht van de graven van Vianden. Dat ligt in het huidige Groothertogdom Luxemburg. De graven behoren tot de machtigste geslachten van Europa.
Partnergeweld
Rond 1176 huwt Alveradis met graaf Wilhelm II von Jülich. Hij bouwt de burcht van het nabijgelegen Nideggen en gaat er met zijn kersverse bruid wonen. Het huwelijk is geen succes. De bekende middeleeuwse verteller en monnik Caesarius van Heisterbach beschrijft graaf Wilhelm als een bruut: een roekeloze, agressieve man die ook zijn eigen vrouw mishandelt.
Wilhelm laat zijn echtgenote met honing insmeren en in een ijzeren kooi opsluiten.
Het verhaal is niet voor gevoelige zielen: op een dag laat Wilhelm zijn echtgenote met honing insmeren en in een ijzeren kooi opsluiten. Die kooi wordt vervolgens aan de buitenmuur van de toren opgehangen en de gravin wordt door bijen en wespen gestoken. De snoodaard rijdt vervolgens naar Keulen. Daar gaat hij – zoals onze kroniekschrijver zonder veel aan de verbeelding over te laten, schrijft – zijn lusten botvieren.
Vrouwelijke solidariteit
Maar dan komt het: als de vrouwen van de nabijgelegen dorpen over die wandaad horen, trekken ze op naar de burcht en bevrijden de gravin uit haar benarde situatie. Alveradis is haar bevrijders zo dankbaar dat ze hen een eeuwigdurende concessie geeft op de wouden in de omtrek. Die akte is effectief teruggevonden.
De vrouwen van de nabijgelegen trekken naar de burcht en bevrijden de gravin uit haar benarde situatie.
In deze tijden van machtsmisbruik in man-vrouwrelaties vind je hier dus een verrassend middeleeuws voorbeeld van opstand en solidariteit!
De graaf sterft kort na zijn terugkeer. De gravin sticht na zijn dood samen met haar moeder het klooster van Niederprüm. Daar overlijdt ze in 1222.
Wetenswaardig
Vanaf de woudkapel van Obermaubach heb je een zicht op het voormalige Castrum Molbach waar gravin Alveradis geboren werd.
De kapel zelf is een modern gebouw uit de jaren negentig van vorige eeuw. Je vindt die samen met een gedenksteen op de prachtige en goed aangeven Felspassagegewanderweg.
De burcht van Nideggen kun je nog steeds bezoeken. Vlakbij de burcht vind je de merkwaardige kerk van Johannes de Doper: een zuiver romaans gebouw in basilicastijl dat rond 1177 gebouwd werd door onze bruut Wilhelm II.
Zeer mooi zijn de gerestaureerde fresco’s en de talrijke beeldhouwwerken uit de vijftiende en zestiende eeuw. In 1955 ontwierp de bekende email- en bronskunstenaar Egino Weinert het kerkmeubilair.
Tekst en foto’s: Johan Van der Vloet
